MŨKŨRĨMA pt 2

Mũrata Wakwa Mũthomi Mũgĩ,
Tũratiganĩrĩire nawe o hĩndĩ Mũkũrĩma orio kĩũria, na ndeto cia ũrĩmi wake nĩciamũkuraga mũno, na akahĩyahĩya agĩciheana na nĩkĩo agĩcokirie kĩũria na kamwigatho akiuga;
“Rĩu igĩrĩ nĩ ihiũkĩtie na ikaringĩrĩra, ii hakuhĩ gũciara. inya nĩcio ithiaga njoki, na nĩwakĩmenya nĩ cia mũthemba wa bũrĩciani ũrĩa ũrutaga iria ta rũũĩ. Niĩ ũrĩmi ndiarutia ira, ndarĩmire tene. Onawe nĩ ũkũririkana atĩ itũra riitũ nĩniĩ wa mbere kwendia iria ngereni ikũmi kĩroko kĩmwe.”
Ũcio warĩ ũhoro wa ma no ũrĩa atatheragia nĩ atĩ iria rĩu rĩtiarĩ riake gũkama. Agũraga iria kuma kũrĩ andũ arĩa matarĩ a memba a thothaitĩ na agathiĩ kwendia na namba yake. Thutha rĩrĩa kwamenyekire ũguo nĩ ahingĩirwo kwendia iria gwa kahinda na hindĩ ĩyo akoigaga atĩ nĩ ng’ombe ciake ihiũkĩtie. We Mũkũrima nĩ ahotaga kwĩyohora maũndũinĩ mũno na ndũngĩamũtegire na mĩario ũmũgwatie.
‘Nĩ kũroneka ta ngũte onda cigana ũna mweri ũyũ ũkĩte.’
‘Nĩkĩ kaĩ iria rĩgagatĩte?’ Karicũ akĩmũtindĩka na ciũria o marĩ ngariinĩ makĩinũka.
‘Ti iria ithũku, anyui nĩo mena ũhoro. Atumia atatũ a ũhĩndĩ ũrĩa nyendagĩria me hakuhĩ kuohoka.’
‘Na githĩ hĩndĩ ĩyo tiguo mangĩkĩnyua rĩrĩa rĩingĩ?’
‘We kũroneka ta ũtoĩ ũhoro wa mũka wa mũhĩndĩ. Nĩ ũrĩ wona mũka wa mũhĩndĩ anyitĩte mwana ũguo na moko kana akĩongithia mwana? Uga ca.’
‘Anga ndirĩ ndona.’
Ĩĩnĩ tondũ mũka wa mũhĩndĩ agĩa nda athiaga gũciarĩra India kana Rũraya kana Kananda kana thĩ cia mũrĩmo. Nĩ ũĩ gĩtũmi? Uga ca. Nĩ tondũ mwana ũrĩa waciarĩrwo bũrũri ũcio atuĩkaga cĩtĩceni wa kũu. Nĩkĩo no wone mũhĩndĩ waciarĩirwo Kenya, mũka agĩciarĩrwo India, mwana wa mbere agĩciarĩrwo kwa ngeretha, wa kerĩ Kananda, wa gatatũ Amerika, wa kana kwa Baranja o ũguo ũguo. Rĩu kũngĩhiũha na gũkũ akorĩra kũrĩa kũngĩ. Ĩĩ tondũ ciana ciaka gũtirĩ ũtangĩmuoya. Na ũkanjĩra ndĩmũkombithie iria, ndĩmũrute nakũ angĩũra. Rĩu atatũ nĩndĩrona ndariri cao gũkorwo makiumagara.’
‘No gũkorwo nĩ kũnora nawe ugage atĩ nĩ nda mohete.’
‘Wa maitho ti wa rũthiomi. Nĩnjũĩ ngũrani ya kũnora na kũoha nda. Ningĩ mũhĩndĩ ndanoraga ta nyeuthi. Nyeuthi inoraga o nda iiki. Kaingĩ ũngĩona nyeuthi noru ĩcuhagia nda tarĩ kĩondo kĩa nyamĩkwa yohereire ngingo. No acio nĩ arĩa makĩhotetwo nĩ kwaciokoo tene. No mũhĩndĩ anora, anoraga agatuĩka gĩthiũrũrĩ ta kabuba. Acuhia nda, ona thende igacuha. No reke ngwĩre, gũtĩrĩ kĩndũ kĩũru ta mũhĩndĩ mũnoru. Nonga ũĩ nĩkĩ? Uga ca. Tondũ mũhĩndĩ egagũraga biribiri, ranji no biribiri, caba no biribiri, angĩkĩhĩtia acoke anore ngwenda wĩtĩkie atĩ no biribiri ĩiyũire nda. Na gũtirĩ kĩndũ kĩnungi ũũru ta ũthuri wa mũhĩndĩ mũnoru.Athuragia tia ngaci. Ta thegere.’
Andũ arĩa othe marĩ ngariinĩ makĩng’eũrĩra na mĩtheko. Arĩa maikarĩte gĩtĩ kĩa mbere mehũgũrage mone ũyũ ũraheana ndeto ngari ng’ima. Nowe Mũkũrĩma ndarĩ na bikiri, nĩ oĩ kũnyihia mũthenya ona kwaria ndeto nyingĩ wa gũteithĩka ateithĩke. Oigaga atĩ kwaria nĩ kwendana na korwo Gĩkũyũ na Ũkabi nĩmaranĩirie, matingĩaumire marũĩte.
‘Ta njĩra atĩrĩrĩ, nĩkĩ kĩgiragia ithuĩ nyeuthi tũmagare ta ũhĩndĩ na tũtuĩke cĩtĩceni cia mataiba mangĩ ta o?’ Mũndũ ũmwe akĩmũũria.

Thoma rũciũ rũngĩ ũigue icokia rĩa Mũkũrĩma.