KŨMATA GŨTHIĨ CŨŨ YA NYAIROBI

Mwanake ũmwe wetagwo Kũmata, wa thiritũ ya arĩa matarĩ ogĩ mũno, nĩ aumagarire mena gĩkundi gĩa ciana cia cukuru yake, magĩthiĩ Nyairobi makerorere cũũ ya ũrĩmi na wonjorithia. Kũmata nĩ aiguaga ciana iria ingĩ ikĩaria mũno ũhoro wa ũrĩa macerangaga Nyairobi matwarĩtwo nĩ aciari ao, ona makamuonagia nguo iria maugaga magũrĩirwo kuo. We Kũmata ndakoretwo na Mũnyaka wa gũcera Nyairobi tondũ mbarĩ yao ndĩakĩrĩ na mĩgariũrĩre. Rĩrĩa magĩkinyire cũũ, mwarimũ akĩmera manyitane andũ atatũ kana ana na matwarane kinya mathaa ma kũinũka.

Kũmata nĩmakĩnyitanire na Mwara wa Ngungo na Wamũgĩ wao. Magĩceranga makĩroragĩra maũndũ maingĩ na magakĩheo maratathi maingĩ ma gũthoma. No o maheo maratathi macio, manengeraga Kũmata akue makamwĩra atĩ nĩguo mwarimũ ekugĩte. Riũa nĩrĩakĩarĩte mũno na makĩnyota. Kũmata nĩ onaga andũ makĩnyua thota na maĩ ma macungwa na angĩ makarĩaga mbarabu. Ni endire kũmenya mbarabu ĩcamaga atĩa na akĩũria Mwara ndeto ĩyo. Mwara akĩmwĩra amagũrĩre niĩgetha agĩcame. Na tondũ arĩ na tũthendi athũkũmangĩte atua kahũwa, akĩgũra mbarabu igĩrĩ cia kamũtĩ akĩnengera Mwara ĩmwe marĩanĩre na Wamũgĩ wao.

Rĩrĩa Kũmata acũnire yake no kuga oigire ‘Hĩ hĩ hĩ hĩĩĩ! Kahehete-ĩ! Reke ndĩgaikie mũhuko kambe kahiũhe.’ Agĩikia mbarabu yake mũhuko wa thũruarĩ yake ya gaki ya cukuru. Mbarabu wĩtwekere, ĩkĩrika kũnyũrũrũkĩra magũrũ na mũthimo-inĩ o kinya kĩratũ thĩniĩ. Wamũgĩ kuona ũguo akĩmũria ‘Kaĩ wethugumĩra nĩkĩ mũthenya?’
Kũmata akĩmũcokeria, ‘Aca ndiĩthugumĩire.’
‘Na nĩkĩĩ ũroneka ta wethugumĩra?’
‘Aca nĩ mbarabu yakwa ndaikia mũhuko yambe ĩhiũhe hanini hote kũmĩrĩa.’
‘Iyo ĩrĩyagwo ĩ horo, mũndũ acũnaga o kahora kahora kinya ĩgathira. Rĩu ta kĩgerie kũmĩruta mũhuko wone nĩ maĩ matheri ndũrĩ kĩndũ ũkũrĩa.’ Wamũgĩ akĩmwĩra akĩmũthekagĩrĩra.
Rĩrĩa Kũmata aikirie guoko mũhuko kuoimire na karatathi gatheri na mĩnyũrũra ya maĩ yaihurite magũrũ. Atindire kũu cũũ akĩrorerwo ta arĩ kĩndũ kĩmwe kia indo iria ciarehetwo kuonwo.