MŨTHENYA WA ITHINGA

Rĩu tondũ wee ũrakorire nyũmba cia mahiga-rĩ kana hihi ũrakĩona ya mbaũ na hau ũkĩhĩtũka-rĩ, nonga ũũĩ atĩ nyũmba cia tene itiarĩ ona thingo cia ndaka tiga mĩhĩrĩgo. Reke ngwĩre manyinyi makoniĩ ithinga rĩa nyũma. O ro rĩu ica ikuhĩ nyũmba nyingĩ irarĩ cia ndoro. Ona rĩu ũngĩthiĩ mĩena ĩmwe nĩ ũgũcikora. Hihi ithingagwo atĩa? Ndaka, kana ndoro, yũmbagwo atĩa na ndĩgwe ĩ rũthingo-inĩ? Tega matũ twaranĩrie tondũ mũgĩ nĩ mũtaare.

Nyũmba yarĩkia gwakwo ithinga nĩ rĩararagĩrio. (Nindĩkwĩra ũhoro wa mwako reke twambe tũthinge).

Mwene mwako agathiũrũrũka itũũra agĩtũmanaga wĩra. Anake nĩo matũmagwo wĩra wa gũthinga nao airĩtu na atumia magatũmwo wĩra wa gũtaha maĩ ma ithinga. Mũtumia mwene ithinga nĩ atũmaga arata na atũmia a itũũra makamũteithia kũrugĩra wĩra tondũ naguo wĩra no nda.

Kwaroka gũkĩa atumia nĩ marokaga rũũĩ tene na makambatia maĩ na mĩtũngi, kana inya, magĩitagĩrĩra mabuba-inĩ marĩa mahoetwo itũra-inĩ. Arĩa matangiahotire gũtinda mũthenya wothe ithingainĩ, nĩ ũndũ wa mĩhang’o kana mabata mangĩ, kaingĩ nĩo marokaga tene na rĩkiuga rĩhiũhie ciande magakorwo matahĩte maaĩ mĩtũngi ĩigana ũna na magakĩyohora magathiĩ mabata mangĩ. Atahi a maaĩ nĩmomanagĩrĩria magĩthiĩ, magagĩikũrũka magĩthekaga na makambata o hamwe. Hĩndĩ ĩyo nĩguo igũta ciamenyekaga nacio inyarati igakĩgĩa igweta nĩ kwambatia mĩtũngi mĩingĩ. Rĩngĩ atũmia arĩa marĩ hinya nĩmakuaga mĩtũngi ĩrĩa mĩnene na makongerera kangĩ kanini igũrũ tarĩ njoherera kana magakuwa na moko makambata. Acio nĩmaheyagwo gĩtĩo mũno na makanyakwo nĩ kũgĩa hinya na kwaga kwĩnona. Igũta nacio nĩciakĩmenagĩrĩrio na igathahĩrĩrio mũno. No tondũ hĩndĩ ya ithinga yarĩ na maũndũ maingĩ, makĩria harĩ anake na airĩtu, andũ othe nĩmerutanagĩria nĩgetha o mũndũ eyũmbanĩre na wĩra wake.

Tĩri wacimbagwo na thururu, ũgacimbwo ta buti ĩmwe kinya igĩrĩ kũrika, maĩ magaitĩrĩrwo kuo na ũkaringio ũtukane gĩcorocoro. Andũ magakĩrũga kuo nĩgeha maũkimanie ũiguane. Wahana ta ũgũtondora ũkongererwo tĩri ũngĩ, woma ũkongererwo maĩ. Nĩgetha ndoro ĩkimĩke na ĩiguane hatarĩ gũte maĩ, nĩho anake makĩyumagĩria na makarũgarũga na hinya magakiya ndoro na nguthi makĩonanagia hinya wao. Nĩkĩo nĩhakĩgĩyaga karwĩmbo ta gaka nĩgetha makarũga na ikinya rĩmwe:

Kĩbutu! Tu! Kĩbutu! Tu!
Haa! Njamba nĩ ĩno;
Kĩbutu! Tu! Kĩbutu! Tu!
Haa! Njamba nĩ ĩno.

Njaamba ĩgakĩinĩrwo ũguo nayo ĩgakĩrũga ndakainĩ ĩgacoira ĩgĩkinyaga na hinya ĩgakiya ndaka kinya ĩkaiguana. Yahana ta ĩkũnoga ĩngĩ ĩkaruga kuo nayo igakũĩrwo rwa kĩbutu nayo ĩgacoira. Rĩngĩ njamba igĩrĩ nĩciaingĩranagia ndakainĩ na igacindana o ũrĩhuma mbere. Nao aya angĩ magagĩkũyaga rũĩmbo nacio njamba igakĩhumania o kinya ũmwe arĩhuma oimĩre. Rĩrĩa hena airĩtu a marika mao anake nĩmarũgaga na hinya nĩgetha meyũmbanĩre harĩ airĩtu acio. Nao airĩtu tondũ matikiyaga ndaka, magakĩmaroraga na kamwena o makĩonoragia maĩ marĩa matahĩte. Nacio njamba no thithino iraita na igakiya ndoro kinya ĩkaiguana. O hau noho amwe mombanagĩra tondũ nakĩo kĩũmbani gĩkĩũmbanaga ona gĩkĩmĩa.

Ta amba ũikĩrie na ũmerie naniĩ ndĩtue ma ndarũa nĩtũkwaranĩria rũciũ rũngĩ