KAMAANJA WIRA-INI 2

Mũrata wakwa Mũthomi Mũũgĩ,

Tũratigĩrĩire Mwangi amakĩĩtio nĩ ndeto ĩrĩa aheirwo nĩ Kamaanja, atĩ atũire arutaga wĩra mocarĩ. No kũringana na ũrĩa Kamaanja aririe na gĩtonga gĩake-rĩ, hihi mekwĩrana atĩa? Thiĩ na mbere na gũthoma naniĩ thiĩ na mbere na kwandĩka……

Thutha wa kimako nimagithiire na mbere na ndereti.
‘Ndamenya ũmũthĩ atĩ kũu nĩ mocarĩ.’
‘Kaĩ ũtonaga makĩrehwo?’
‘Aca. Marehagwo rũcinĩ arĩa magũa ũtukũ. Na hĩndĩ ĩyo ngoragũo thambĩtie na ngethiĩra.’
‘Ũrenda kũnjĩra atĩ rĩu wee, Kamaanja wa Ndamarĩ, ũrĩthambagia mocarĩ?’
‘Ũtiganu ũkĩrĩ ha na nĩkuo ndũire thambagia? Tene ndĩrathambagia itekũmenya nĩ mocarĩ na rĩu ndĩrĩthambagia ngĩmenyaga atĩ nĩ mocarĩ.’
‘Aca, ũtiganu nĩ rĩrĩ, tene ũrathambagia rũthingo, na rĩu ũrĩthambagia mĩrurumba ya cimba. Ĩĩ nĩatĩa mũndũ ũyũ kaĩ ũtarĩ thithi?’
‘Nĩkaba gũthambia acio gũkĩra gũthambia tũcũcũ na tũguka. Gacũcũ no inegene rĩtarĩ njĩra, ĩhĩ nĩwanyitia nabĩ, ĩhĩ ndũnahaka bonda wega, ĩhĩ ndigũĩthugumĩire, nyenye nyenye nyenye nyenye. Acio, wamakumutha rĩmwe nĩ ũguo. Wamũiga akomete na mwena ũkamũkora oro ũguo akomete na mwena. Ũkamuoha tai na thuti atarĩ ekĩra, ũkahatĩrĩria kĩratũ, ũkagũtha rũhĩ ũkamwĩra ahũre cimairũ. Aarega ũgekĩra mbamba kanua akahana ta aratheka, akoimagario agathiĩ kũrĩkĩrio hau hangĩ nĩ igunyũ.’
Mwangi kũigua ũguo akĩguthũka arorete na ya mbabu na akĩiguo agĩikia ng’indi ta ũyũ watahĩkaga. Erĩ, gũtirĩ wakundĩte cai rĩngĩ. Mwangi agĩcoka agĩikara thĩ akĩĩra Kamaanja, ‘Rĩu tigana na ndeto icio.’
‘Reke ngwĩre iria mũnene ũcio anyumagaria nacio.’
‘Aca tiga akorũo nĩ cia kũnjiria ngoro.’
‘Anjĩra mũcara nĩ ndabũ. Hena ribu ya thikũ na nuthu o mweri. Icio nĩ ikũmi na inyanya mwaka. Hena warũbanji ya kũrĩha cukuru. Wahĩtũka kĩgeranio ũcokerio.’
‘Cukuru ya kĩĩ ningĩ.’ Mwangi akiĩũria Kamaanja.
‘Githĩ ndũĩ wĩra ũcio nĩũthomagĩrwo. Hena koci ĩĩtagwo mocarĩ cayanici. Ya mĩeri kenda na warĩkia ũheo ndiburoma. Hĩndĩ ĩyo mũcara ũrũge maita mana kana matano. Na nĩwakĩmenya atĩ gĩtonga nĩkĩo kĩrarĩha cukuru. No ĩkĩrĩ ya ũtukũ.’
‘Nĩndamenyaga kuma tũrĩ o cukuru atĩ wee nĩwendete cayanici-ĩ, no ndiagĩciragia atĩ nĩ ya arĩa akuũ. Ĩĩ nĩũraimanjini rĩu wee, Kamaanja wa Ndamarĩ, ũkĩgarũrania na mĩrurumba iyo ũmĩhumbe thuti na tai ũcoke ũũke turĩanĩre ngima nawe.’
‘Wĩra nĩ wĩra. Cio mbia iria marĩhaga ciĩna mbica ya Wangũ na mbaũ no mbaũ, na cekeri no cekeri, kana ĩ kuma mocarĩ kana mĩgithi-inĩ bata nĩ mbica ya Wangu.’
‘Hĩ! Rĩu wagweta mĩgithi thimũ nĩyũkire. Ũmũthĩ kawĩra ka mĩgithi nĩkoimĩrire na nĩ ga thaa ithano nĩguo mburũka ciugire.’
‘Kau ndingĩenda gũkaringa itherũ nĩko karĩhaga thitima. Mĩgithi ĩ raithi gũkumutha tondũ wawonereria maaĩ mahiu nĩgũthiĩ ũrĩkanĩtie naguo, Ũcio ndũngĩmenya mathaa magĩthira nĩ ũrĩa mũndũ akoragwo ateng’eretio.’
‘Ũkuumĩra thaa cigana.’
‘No manana nĩ kinya thaa imwe.’
‘Nakuo mocarĩ atĩa?’
‘Ũkĩũĩ njuma na kiumia tũtithiaga. Githĩ tikĩo ngũhota gũthiĩ mĩgithi-inĩ. Ndera gĩtonga kĩu nĩngagĩcokeria ũhoro mwambĩrĩrio.’
‘Gĩtinakũũria ũhoro wa maratathi?’
‘Ĩĩ nĩtwaria. Ndamwĩra ũrĩa njikaire. Anjĩra bata no ngorũo itathũkĩtie ibuku. Cukuru ũcio nĩ ũheanaga marũa na no-ohithanie waya.’
‘Kaarĩ mũhĩndĩ nanĩo me ũcori ũcio?’
‘Aca. Nĩ mũnainjeria.’
Mwangi akĩng’otha. Nĩahiũranĩtie na manainjĩria na ndarĩkĩtie wega. .............

Nitugathii na mbere ruciu rungi.