KAMAANJA KURACIA 1

Mũrata wakwa Mũthomi Mũũgĩ,

Mwangi magĩteretanga ka-hwaĩ-inĩ mena Kamaanja nĩ amũririkanirie atĩ no atũire na thirĩ wa kũmũhe ndeto cia rũracio rwake. Kamaanja nĩ eraga Mwangi atĩ we aracĩtie na akarĩkia ta mũgĩkũyũ. Mwangi nĩ agĩikaraga o akĩmũthethũraga tondũ wee ndagũranĩte, no nĩ eharagĩria ndeto ĩyo. Kamaanja agakĩmũmĩrĩria na kũmwĩra ndakamake tondũ gakĩyoha nĩko koĩ ũrĩa karĩina.

‘Reke ngwĩre atĩ niĩ ndatwarirwo rĩa kamũtĩ’, Kamaanja akĩrika kwĩra Mwangi, ‘ta thikĩrĩria ngwĩre ũrĩa tuonire twarika kuunĩrwo mĩtĩ.’


Gĩkunda wa Ngatia aarĩ wakinĩwe wa ithe wa Mugeeci. Niwe mũthuuri ũrĩa orotete arĩrie athoni na amoinĩre mĩtĩ tondũ gũtirĩ wĩyenjaga igoti. Aakĩrĩ kĩng’ara tondũ ndagĩĩte kũgĩa na tũindo. Kahuwa agethaga na agethĩĩra. Thothaitĩinĩ ya iria nĩwe watwaraga rĩrĩa rĩingĩ. Nĩaarĩ na nyũmba ciigana ũna akomborithagia Nyairobi, Marobo ona Thika. Kanithainĩ aarĩ na gaturwa kuo na nĩahoyagwo kĩrĩra kaingĩ maũndũinĩ ma mũingĩ. Magĩikaranitie na nding’ũri iria ingĩ cia itũũra mĩario yao na mĩtheko yaarĩ ya gwiting’ũria na mwĩtuĩrio. Mũndũ ũtamũũĩ wega, angĩamũthikĩrĩirie akĩaria angĩugire nĩ mũndũ wa kũgathima kanua. Indĩ we ndaarĩ na ũũru kĩrĩa aarĩ mũno nĩ ngimĩi na kũnaga maũndũ na makĩria gũtongoria magongona kũringana na mũtugo wa ndũire.

Nĩkĩo rĩrĩa atuire kuunĩra ithe wa Kamaanja mĩtĩ aambĩte kũmũtwara ngĩrĩrĩba taarĩ kũmũtotia atanatuthũra.
‘Rĩu Wamong’o tondu ũrĩ gũũka na tiniĩ ngwĩtĩte nĩwe werehe-rĩ, na ũrĩ kũũnjĩra atĩ ũthũrimĩte o ĩrĩa yakwa ĩtarĩ thongo, nyoko ya mbarĩ ya Ngatia, kĩreke naniĩ ngĩkwĩre ũũ, uuge nĩurĩ ũcokie. Na tondũ ũrĩ kuuga, reke ngĩgũcokerie.’ Maikarĩte nyumba thĩiniĩ marĩ gĩkundi kĩnene na arĩa angĩ maikarĩte nja. Kamaanja maikaranĩtie na Kabaca hakuhĩ na mũrango ta meharagĩria kũũra ndeto ingĩhiũha.
‘Nĩndakena tondũ mwanake ũyũ waku ndanoka na ngungo. Akũnyita guoko mũthenya barigici akũringia Gĩthaanjĩ kinya o haha. Anake aingĩ a matukũ maya nĩ aici na ũngĩmeta ũguo makũgera ngero. No ũngĩmooria kana ũcio me nake nyumba nĩaracĩirie, aingĩ moigaga nĩtũiguithanĩirie. Noguo nĩmakĩiguithanĩirie, no nyina na ithe meha ndundu-inĩ ĩyo? Wahota kũnyita mbũri yakwa rũũru-inĩ, ũthiĩ ũhingĩre gĩcegũ gwaku na ugage atĩ nĩkũhithia ndakũhithirie? Kaĩ ũcio atarĩ ũici. Nĩkĩo nĩndagĩcokia ngatho nĩ inyuĩ gũgĩũka na gũkĩigua bata wanyu.’ Ithe wa Kamaanja na andũ a ndundu yake makĩinamia mĩtwe gwĩtĩkania na ndeto ĩyo na angĩ magĩcokia na mĩhehũ ‘Iĩ noguo.’
Gĩkunda agĩthiĩ na mbere na mĩario yake, ‘Ithuĩ tũrĩ Agĩkũyũ na tũrĩ Akristiano. Gũkũũrwo kuuma mehia-inĩ, ta ũrĩa tũkũũrĩtwo, ti gũkũũrwo kuuma gũtiga gũtuĩka mũgĩkũyũ, no nĩ gũkũũrwo kuuma gutuĩka mũgĩkũyũ mwĩhia. Nĩnyendaga kuuga ũguo kaingĩ nĩgetha arĩa mahĩngĩcagwo nĩ ndeto mamenye atĩ wĩtia wa rũracio ndũrĩ handũ ũhĩngĩcanĩte na ũkristiano. Hakĩrĩ ũguo, ithuĩ mbarĩ ya Ngatia nĩtuunaga mĩtĩ na tũkaamũkĩra rũracio. Angĩgĩkorwo ũgũũkĩte ũkiugaga atĩ gũkũ nĩ gwa caimani wa kanitha gũtiĩtagio rũracio, nĩũgwĩkonota.’ Andu arĩa maarĩ kuo maigua mĩario ĩyo makĩhũmũka tondũ matiamenyete wega njĩra ĩrĩa ndeto icio ingĩagerire. Arĩa maikarĩte metegete matũ magĩthigĩria itĩ meterere maigue na kũrĩa Gĩkunda egũcorithia mũhari.
‘Nĩndaigua ũrĩa woiga, no ndinanyita ũrĩa ũrenda. Ta njĩra atĩrĩ, ũrenda atĩa?’
Mwangi wa Gĩtũra, tondũ nĩwe watongoretie ndundu ya ithe wa Kamaanja, agĩcokia ũhoro akĩmwĩra, ‘Nĩndakena nĩ kwamũkĩrwo, ona ũguo ũgũthathaũra ndeto ikoniĩ rũrĩrĩ na mĩthiĩre iitũ. Maũndũ marĩa mũthũngũ ataamenyaga na marĩa mataringaine na mĩtugo yake ametire ma gĩcenji na akĩmatua mehia. Nĩkĩo nĩngũnyitanĩra nawe atĩ nĩ harĩ bata gũtũũria mĩtugo iitũ ta Agĩkũyũ na kũrũngaria maũndũ marĩa matharirio nĩ ageni nĩ ũndũ wa kũrigwo kwao.
‘Rĩu hakĩrĩ ũguo, niĩ ndoka tondũ nĩthũrimĩte kamwatĩ ka rũũru rwaku ngĩenda goke gathathaũre rũũru rwakwa. Na tondũ ĩgĩtunywo mwana ĩikagĩrio mũngu na ũngĩhuria kori nyina ĩtigagwo o ĩkĩania-rĩ, ndĩkĩrĩ na mũngũ, na ndĩna mĩkengeria na mĩrĩyo ya gũkiria rwanio.’ Akĩhũgũrĩra Mũnga wa Kĩhanya, ũrĩa mathuurĩte atuĩke mũkuui wa mondo, akĩmwĩra, ‘Ta rehe mũngũ ũcio.’ Mũnga agĩcoka mũhuko akĩruta mbahaca akĩnengereria Mwangi. Mwangi akĩnengereria Gĩkunda akĩmĩamũkĩra, akĩmĩrora akĩuria Mwangi ‘Ũkwenda thomere haha kana ngathomere mbere?’
Mwangi agĩcokia, ‘Ndithũire mũnyoni ta mũnyanĩrĩri, thomera haha.’
Gĩkunda akĩnengereria Njuguna wa Njung’e, akĩmwĩra athome marua macio. Njũgũna akĩhingũra mbahaca ĩyo, akĩruta gĩkũnja kĩa mbia ciohetwo na kamũgucũki akĩrika gũtara ainamĩrĩire. Arĩkia gũtara akĩnengera Kamau wa Ngatia ũrĩa maikaranĩtie, nake agĩtara, makĩhehanĩrĩra ta maiguithania. Gĩkunda akĩmooria, ‘Marũa maroiga atĩa?’

Thoma rũciũ rũngĩ ngũhe ndeto…………………….