NJAMBA KWA NJAMBA

NJAMBA KWA NJAMBA

Ici ndeto irĩ kũrega mĩtheko

Njamba na njamba arũme kwa arũme

Monane na ti na maitho nĩ nyunjurĩ kwa nyunjurĩ

Ta nga na njamba ta ũrĩa mĩũmbĩre ĩrũgamĩtie

Rĩu njamba irĩ gũtuĩka nga itare mĩitĩrĩro

Na iria ingĩ cierigithia ciona thutha wa arũme

Ta wĩ na ũrugarĩ kũrĩ nga na nduoyagwo ruoya.

Gĩkĩ nĩ kĩng’ũki ũyũ nĩ mũgiro ũyũ nĩ thahu

Nĩwetherwo horohio, nĩ ũtahĩkio wariga ũriganĩrwo

Andũ aitũ nĩtũgũthira twate ũmũndũ witũ

Twahĩmbĩria waganu mwerũ ta ũrĩa waninire Sodomu

Atĩ ndĩraiguire mũkiuga nĩmweyumĩria

Mũracomokire kuma marimai-nĩ ma njege kana ma ngari

Kana hihi nĩ ma huko mũrehithĩte

Mũrakiuga mũcomoke tondũ hihi itatĩ irĩ gũthira

Cũthiai mwena na mwena mũcoke mũcibĩke ona kũu mumĩte

Atĩ riu mũkuga nĩ njamba kwa njamba

Ta kuma-rĩ  ndegwa igĩrĩ irĩ ciaciarana

Kana mĩgoma ĩrĩ ĩgĩciarana hatarĩ njamba

Ningĩ-rĩ, njamba igĩrĩ-rĩ ciĩguthaga atĩa

Kana no kwĩyananga na kwanangana cio nyene

Atĩ muroiga ngire icio nĩ ihoto ciao

 Ĩnacio ihoto cia arĩa mareganaga na mĩtugo ĩyo atĩa?

Arĩa moigaga atĩ ũndũire witũ ndũngĩenyenyio

Na makaregana na ciĩko cia ũnyamũ ta iria irekwo

Cia arũme kũhambata arũme na atũmia kũhambata atumia.

Rũru rũtarĩ njaũ rũtitheremaga

Njamba ndĩngĩciara ĩtarĩ na nga

Rĩu tondũ mũrĩ gũciamũrania-rĩ

Njaũ igakiuma kũ itheremie rũru?

Kana irĩciaraga na mũtwe ta kĩhĩa.

Ici nĩiregete mĩtheko una iru twaranĩrie

Mũgĩ nĩ mũtaare wanaruona anarũmenya

Njamba kwa njamba nota thenge hakũre

No ĩyo nĩ murũ tondũ nĩkĩrĩ nyama ona igathima

Ĩndĩ njamba kwa njamba-rĩ , githĩ to ta ihĩndu

Rĩruraga na rĩtirĩ nginya mũramba ũngĩtemerwo ngombe.

Ũyũ ti mũrimu na ti mũrigo no nĩ ũriru ũkĩrĩte mũrimũ

Ũy ũ nĩ ng’ũki  ũrũgĩte thahu

Wetherwo kĩhumo nĩguo kĩhonia kĩoneke

Ĩthuire mwanĩrĩri ke ngoro gatiĩyumbũraga

Wathiurũ na wathiũrũra  wethe wathiomo

Agũthiomere rũrũ rũkwenda kũbacĩrĩrwo

Rũtikabacane na rũbacie rũu rũngĩ

Wathiomo, wathiritũ na wakinĩ nĩtwaranĩrie.

Nganga Wairia

Andu aitu, muthomi mugi murata wakwa, matuku ni nguririri na nomagithiangite tutaaraniirie nawe. No ndukamake tondu muinuki gwake ndatukagiriwo nikio ndi o njira ngiuka. Ninjukiite ii nonjukite.

ICOKIA RĨA GĨCAMBA

Tondũ rĩu warika kũina gacui o gacui-rĩ
Kaĩ ũgatiga kwĩĩta gacui-rĩ
Umagare ũtambũrũkĩtie ciero
Ũmbũkĩte kuuma o itherero
Ũingĩrane na arĩa acune nĩ mbaka
Ũtige kuona o mĩhaka
Ũmenye atĩ kuona ũrirũ ti gũkũra
Ningĩ ũrĩa ũtatiga ndakora

Rĩu tondũ warika o kũgamba
O ũkiugagĩrĩria gĩcamba
Kaĩ ũtekuona ndĩ njamba
Na ndingĩenda gũcamba
Kaĩ ndakũga arĩ kuuga makũũre
Kware kana kuure
Githĩ niĩ to ngũkũga
Nawe ũinage gacui, gacui, gacui.

Rĩrĩa ũratuire kĩaga-rĩ
Nĩũragaga kĩega takĩ?
Githĩ ndũrarĩ na mũkũhurĩria
Gũkũ guothe no macharia
Ngũhurĩrie ngĩgũthuthagĩra
Na mĩrũri ya uuhi
O ngĩtambagia uuthi
Nguogothere gĩterenge
Ngũtereme na ngũrengange
Ngũkarange ta marenge
Ngũninĩre thoni na ngũtharie riri
Ũrĩa warĩ naguo
Rĩrĩa warĩ gwa thoguo
Rĩrĩa wairigĩirwo na rũriri
Ũmenye nĩniĩ gĩcamba
Kĩa mwene shamba.

We gacui gaka
Tarora ũrĩa wĩ mũthaka
Ũkonyoku waku nĩũrũgĩte njano
Riri waku ũgathera ta kĩmera kĩa ngano
Ta kinyũkia na gĩkĩ kĩa mũthece
Na ũmenyerere ndũgethece
Gĩkĩ kĩa ngũhiũha ngĩthiĩ kũ?
Ũmenye gũkũ no thigũkũ?
Niĩ nĩniĩ mũico waku
Na noniĩ warũbanji yaku
Bata no ũmenye gĩtara gĩ gwakwa
Ũninĩre mabataro makwa.

We gacui gaka
Nĩngũgũcokeria riri ũrĩa wateire
Tiga kwĩrira iria wateire
Rĩrĩa watũire kĩaga
Gũtirĩ kĩega ũkwaga
Tiga gũte mahinda
Gĩthomo no kĩa ihinda
Ũka tũthome gĩkĩ
Gĩkĩ gĩtarĩ mĩtũkĩ
Kĩgeranio kĩrĩa ũkwenda
No thutha wa mĩeri kenda
Wahĩtũka kĩu ũcokere rwĩmbo
Kĩero nĩ ũimbo
Na niĩ ngũthuthagĩre
Gacui gakwa, gacui, gacui, gacui.

Gũtirĩ njamba ya mwera ũmwe
Na niĩ ndiarĩ wa mumwe
Nĩngũhura mbeu werũ nĩ mwariĩ
Nowe ũkindIrie hau harĩ niĩ
Oya thabuni na tũmaguta
Otuĩre gĩthũri mata
Gwa kuheo ti kũingĩ
Na abatari nĩ aingĩ
Mandorete o igũrũ
Makĩngunyaga kũgũrũ
Ndĩmarekerie o gatũũ
Kĩiganwo nĩ kĩrĩa wagwĩra
Tondũ ũthaka ndũrĩagwo
Na mũrigwo arigagwo o akĩragwo
Ta ũrĩa ndanakwĩra atĩ wee wĩ gacui,
Gacui kerigĩtwo na gacui karigĩtwo
Ũkwenda mũthaiga wa mũrigito
Na wa mũcanjama
Mũrũrũ ũtarĩ cama
Ũtahĩkio ũrimũ na wariga
Ũhakwo ndaka na thĩrĩga
Ũthambio na megũtherera
Marorete o itherero
Ũkamũrwo na iria
Ũthere o ta ira
Ũcoke mbara nginyo
O hau watereire njĩra.

No niĩ gĩcamba
Ngũkũga na ũcamba
Njeme na uhi
Hatikagie hũhi
Ngĩthuthĩra gacui
Karĩa koimĩte kĩaga
Kũu kwao kwega
Gakanũmĩrĩra kaigua ndakengengeta
Gakoiga atĩ nĩ ndageteta.
Iyũkia uthi , mũgĩ nĩ mũtaare
Wĩtĩkĩre nawe ngũtaare
Tondũ kĩmenyi ũmwe ndatũraga
Ta ũrĩa Ngai atũraga.

Nganga wa Wairia

Haiiya, mwaka uri hakuhi guthira itagucokeirie uhoro, ninjukite. Gweterera ti kuinaina na utari muhe ni muigire.
Ngai njega.

Mũthomi Mũgĩ Mũrata wakwa,

Amũkĩra ngatho ciakwa nyingĩ cia gĩcĩcĩng’a nĩ ũrĩa ũkoretwo naniĩ rũrenda-inĩ rũrũ mwaka ũyũ ũrorete kũbuĩria ona mĩaka ĩrĩa ĩngĩ mĩhĩtũku.

Rĩu tũkiugĩra mwaka ũyũ ũhoro, nĩndakũrongoreria mũnyaka mwega na mwago mwaka-inĩ ũyũ tũrorete. Ngakũhoera ũtũnganage na nyoni njega, mwere waku ũingĩhe, kĩmera kĩagĩre, ũhiũ waku ũthereme, ũroaga kũhuna, ũhũne mũnyũ, ng’ombe ciaku irociaraga mori, nacio mburi ciaku iciarage harika, tũgondu twaku tũrotũhaga nĩ hũni nayo mĩatĩ yaku ĩgũciarĩre ngoima itarĩ kĩmeni.

Ciana ciaku irokũigua na thingira waku ndũkanahore mwaki, ũrorokagĩrwo nĩ karĩa gatarĩ thahu, ndũrĩrĩ irokũganaga nĩ ũtana, nawe ũrotanahĩra arĩa mwĩtainwo ona agendi na ũtana mũkĩru. Maundũ-inĩ mothe ma mwaka ũyũ tũraingĩra marotuĩka ma gũgũikaragia na gĩkeno, gĩtĩyo, kĩrathimo ona thayũ.

Rĩu-rĩ , kĩgĩe na mwaka mwerũ mwega na tũcemanagie kaingĩ haha kĩharo-inĩ gĩkĩ tũnorane na tũũhĩganie.

Ngai njega.

GACUI

Gacui! gacui! ndĩ gacui!

Ndakwĩra una iru na ndũgatare

Tega gũtũ ngũtaare

Mũgĩ nĩ mũtaare

Woima kĩaga wagera kĩara

Ũrorete kĩanda

Wambĩte nda

Ũkĩinaga atĩ wĩ gacui, gacui, gacui.

Gĩcamba, kĩa mwene shamba

Kĩaigua wakorora gĩoka gũkũrora.

Gĩakekengeta, gĩgĩgweteta

Nawe no kũina gacui, gacui, ndĩ gacui,

Gĩgagũthuthĩra gĩgakũinĩra wega

Ũka nguonie, gũkũ ti kĩaga

Gĩakũrĩa ndũngĩaga.

Reke nguonie werũ

Ngũcokie werũ

Ngũhurĩrie na ngũgitĩre

Tiga guoya wĩ mũgitĩre

Bata no wĩtĩkĩre nguonie ikeno ũkene

Ũkene gwĩ tene

Rĩrĩa warĩ kĩaga

Kũrĩa gũtarĩ kĩega

Tiga kĩrĩa waikĩrio

Nĩ arĩa waigĩirwo

Magagũtua o gacui, gacui, gacui.

Tambũrũkia ithagu

Rĩu ũtarĩ mũnogu

Tigana na ngima ya managu

Ngũkũhe mũrio ta wa mainabu

Niĩ ngũkũhaka na ũũkĩ wa hako

Tondũ gacui gatarĩ hako

Gwakwa nĩgwako.

Gĩcamba taniĩ kĩrĩ tha

Nĩnjũĩ kũmatha

Kũmathĩra gacui korĩte kĩaga

Na ngamenya kũgaya kĩũru na kĩega.

Gũkũ nĩniĩ ngũgaga

Tiga kũhenio atĩ wĩ gacui

Gũtirĩ ngũkũ na kagũkũ

Ũkũina rũrĩa tũinaga gũkũ

Gacui! gacui, ndarĩ gacui!

Na rĩu ndĩ gĩcui!

Nawe ta kĩrimũ kĩuru

Ũkarũmĩrĩra gĩcamba ta kĩruru

Ũkoima mathagu-inĩ ma thoguo na nyũkwa

Okoiga nĩwatua mĩkwa

Ũrũmĩrĩre gĩcamba kĩa mwene shamba

Ũgakĩonio ikeno, cia ũmũthĩ na rũciũ

Oke ũkarekanio bara o bacha

Tondũ ũrĩ kũgacha

Wathira riri ũkahuria tĩri

Tondũ rĩu ndũrĩ gacui

Wĩ nyina wa gacui

Gacui kega, gatarĩ kĩaga

Karaina o rũrũ, gacui! gacui! ndĩ gacui.

Kindĩria kĩaga

Tiga kwagaga

Gĩcamba gĩkũrute kuo

Gĩgĩgakũruta nguo

Kimenyage warĩ na mũgũtiiri

Ndwathĩkĩtwo na tĩri

Nĩwaheyanire itiyo

Na ũgĩkĩra kĩyo

Kũgitĩra ũthingu waku

Kindĩria kĩaga gĩaku

Reke gĩcamba gĩkengete

Nawe ũikare ũkenete

Ihinda nĩrĩrĩkinya

Woe ikinya

Ũkinyũkie tũkĩonaga

Wohete mbĩgĩga

Mũthiĩ na gĩcamba

Na ndũgacamba

Tondũ nĩ kwamba ũkamba

Kiondo kĩa ngamba

Na kĩa nyamĩkwa

Watua mĩkwa

Na wetiria rĩtana rĩa gĩcamba.

Gacui! Gacui! Gacui.. gacui… gacui….

KŨNGŨ BŨRŨRI WOTHE!

Bũrũri wothe no kũngũ tondũ rĩrĩ kũratha
Tũrĩ gũciarĩrwo gakenge kangĩ
Twaciarĩrĩrwo ka wĩyathi
Karĩa gokire na ndege kuma Rũraya
Rĩrĩ ti rĩa riiko
Gaka nĩ gaitũ gwĩcarĩria

Nĩtũkĩrũhiei tũkoigĩre, ti ithano na ti ithatũ
Ici nĩ kenda mũiyũru, ona ciune
Gaka ti ka nyũmba kana thingira,
Gaka nĩ ka ng’ũndũ, ng’ongo, ituamba na werũ
Kuma Ngong’u kinya Ngarĩbatura
Mambatha nginya Gĩthumo
Cumarĩ nginya Nyang’ori
Werũ wa Turũkana na wa ũkabi, guothe kũngũ
Tũcũgie gakenge

Mwana arĩ kuma nda, ndarĩ na kaũgũ, ĩĩ nĩ mũgima
Njogu ĩrĩ gũtinio, nayagĩthikwo
Mwana nĩatumberio, nĩamenyerio nginyo cia mbarĩ
ũmathi na ũrĩithi, hukũro na mambura
Kana kogĩ ta ithe
Gaka nĩ gaitũ ti karĩa kene tweragwo wako

Kũngũ bũrũri wothe
Ndũrĩrĩ nĩ irũhie, ĩĩ nĩ ikenererũke
Rĩu tũtikuona ta kwĩna mairia
Tũrona gũtherete, maitho matirĩ njereri
Nguona ituamba ciĩ ngogoyo
ũũkĩ na ngurunyũ, rũkũri na kamitũ
Nĩtũrĩyanĩrei ta ciana ciendaine cia nyina ũmwe
Maitũ witũ Kenya.

ĩĩ nĩtũrũhie, kenai o gũkena na thutha wa mĩtheko
Gũtikagĩe ndihanio, ndindĩkano na ndathano
Ũkĩhuria na mwĩhĩrĩto waku
Ũkĩrai tũkenere gakenge gaitũ
Mũnyaka ũrĩ mbere ya kahinga
Wĩra nĩ kũrera gũciara nĩ kwa ihinda
Kũrera nĩ kwa mĩaka yothe ya rungu rwa riũa
Kenai na mũkenererũko, Ruciũ ti rwaku
No bũrũri nĩ waku, kĩ ũtungate
Kũngũ bũrũri witũ, gaka nĩgaitũ kwĩyethera.